İstanbul’da son günlerde sivrisineklerden kaynaklı kaşıntı ve yara şikayetiyle hastanelere müracaatların artması tedirginliğe yol açtı. Asya Kaplanı bilhassa Avcıları sarmış durumda. Pekala İstanbul’a bela olan Asya Kaplanı neden yine hortladı…
İstanbul’da bilhassa Avcılar’da ‘Asya Kaplanı’ isimli ölümcül tesirleri olabilen sivrisinek çeşidi yine görülmeye başlandı. İBB Sağlık Daire Başkanı Eryiğit, “Bu tür sivrisinekler hem gündüz hem gece hareket etme kabiliyetine sahip. Önemli cilt lezyonlarına sebep oluyorlar” dedi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise ilaçlama çalışmalarına sürat verdi. Lakin olağan sivrisinekler için yapılan çaba çalışmaları Asya Kaplanı’nda işe pek yaramıyor. İBB Sağlık Daire Başkanı Önder Yüksel Eryiğit ise ‘Asya Kaplan’ sivrisinekleriyle “Asya Kaplanı saldırgan bir sivrisinek çeşidi. Bildiğimiz klasik sivrisineklerden farklı hareket ederler. Maalesef çaba prosedürü de bildiğimiz başka sivrisineklerden farklı. Sivrisinekler gece hareket ederler ve gece insanlardan kan emerler. Fakat bu cins sivrisinekler hem gündüz hem gece hareket etme kabiliyetine sahip. Önemli cilt lezyonlarına sebep oluyorlar.” diye konuştu.
ASYA KAPLANI İSTİLACI BİR TÜR
Asya Kaplan ismi verilen Aedes albopictus, tüm dünyada istilacı ve tehlikeli bir tıp olarak kendini gösteriyor. Asya Kaplan, kaşıntıya bağlı dermotolojik rahatsızlıkların yanı sıra humma ve zika üzere virüslerin de bulaşmasına neden oluyor.
MÜGE ANLI CANLI YAYINDA KAŞININCA GÜNDEM OLMUŞTU
2010 yıllarından sonra vakit zaman Türkiye’de ortaya çıkan Asya Kaplanı geçtiğimiz yıl Müge Anlı’nın canlı yayında kaşınmaya başlaması ile de gündem olmuştu. Birebir günlerde Yunanistan’da 11 kişinin Asya Kaplanı’nın bulaştırdığı virüsler nedeni ile ölmesi de İstanbul’da büyük tedirginliğe yol açmıştı. Hatta dünyanın en güçlü insanları ortasında yer alan Bill Gates sivrisinek fabrikasına fon vermesi nedeni ile istilaların başladığı argüman edilmişti.
İLTİHAPLANMALARA NEDEN OLUYOR
Sivrisinek ısırıklarına karşı ikazda bulunan -Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: “
“Özellikle açıkta kalan bölgelerde kızarıklık, şişme, ağrı, bazen sekonder enfeksiyon dediğimiz ikincil bir iltihaplanma da deriye yerleşerek yaygın yaralar üslubunda karşımıza çıkabiliyor” dedi.
GİYİSİLERİN ÜZERİNDEN BİLE KAN EMEBİLİYORLAR
Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Necla Birgül İyison, sivrisineklerin genel olarak hastalık taşıdıklarını lakin Asya kaplan sivrisineklerinin daha tehlikeli olduğunu söyledi.
Daha agresif olan Asya kaplan sivrisineklerinin giysilerin üzerinden bile kanı emebildiğini aktaran İyison, vatandaşlara su birikintileri olan yerlerden uzak durmaları tavsiyesinde bulundu.
Sivrisineklerin su birikintilerine yumurtalarını bıraktıklarını kaydeden İyison, “Sivrisineklerin ürememesi ismine su birikintilerinin kalkması lazım. Belediyelerin daha çok ilaçlama yapması gerekiyor.” dedi.
İlaçlamanın yaz devrine girilmeden daha sık yapılmasının sineklerin gelişmesinin önüne geçebileceğini belirten İyison, vatandaşların kaşınma önleyici kremler kullanabileceğini anlattı.
Üniversite olarak yürüttükleri çalışmayla çam keseböceğinin yeme alışkanlıklarını bozduklarını ve yemeyen böceklerin öldüğünü lisana getiren İyison, bu çalışmalarını Asya kaplan sivrisineklerine yönelik de yürüttüklerini söyledi. İyison, yıl sonuna kadar tamamlamayı hedefledikleri çalışmayla Asya kaplan sivrisineğinin daha az görülebileceğini kaydetti.
KIZARIKLIK ENFEKSİYON İHTİHAPLANMA
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Dermatoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, kendilerine sivrisinek ısırığı şikayetiyle çok sayıda hastanın başvurduğunu bildirdi.
Önceki yıllarda ağustos ve eylülde bu şekil yakınmayla gelen hastalar olduğunu lakin bu yıl hazirandan itibaren şikayetlerin arttığını vurgulayan Kutlubay, şöyle devam etti:
“Özellikle açıkta kalan bölgelerde kızarıklık, şişme, ağrı, bazen sekonder enfeksiyon dediğimiz ikincil bir iltihaplanma da deriye yerleşerek yaygın yaralar usulünde karşımıza çıkabiliyor. Kaygımız bilhassa alerjik bireyler üstünedir. Sivrisinekler alerjik bireyleri ısırdığı vakit yalnızca ısırdıkları yerde değil, ısırılmayan öteki bölgelerde alerjiye bağlı olarak yaygın döküntü, kızarıklık, kaşıntı, göz kapağında, dudakta şişme, bedende kurdeşen gibisi döküntüler meydana gelebiliyor.”
Kutlubay, anafilaktik tepkinin tehlikeli olduğunu anlatarak, “Saniyeler, dakikalar içerisinde hastanın teneffüsünü sarfiyat, tansiyonu düşer, şuuru kaybolur. Çok çok nadiren de olsa hastayı kaybedebiliriz. Lakin çok şükür ki bu sivrisinek ısırıklarında genelde karşımıza çıkmıyor.” dedi.
Son devirde sivrisinek cinslerinin değiştiğine dikkati çeken Kutlubay, “Sivrisinekler ısırmıyorlar, resmen koparıyorlar. Isırdıkları vakit felaket ağrı da meydana gelebiliyor.” diye konuştu.
Kutlubay, vatandaşların genel hami tedbirler alabileceğini anlatarak, pencerelere sineklik takılmasını ve akşam dışarı çıkılacağı vakit uzun kollu giysilerin tercih edilmesini önerdi.
Sineklerin koyu renkli giysileri daha çok tercih etmesi nedeniyle açık renkte kıyafetler giyilmesi gerektiğini lisana getiren Kutlubay, şöyle konuştu:
DİYABETİ OLANLARI VE KİLOLU OLANLARI TERCİH EDİYORLAR
“Özellikle sıfır kan kümesi olan şahısları, şişman, diyabetik hasta, çok terleyen yani beden kokusu olan şahısları daha çok tercih ediyorlar. Bitkisel birtakım yağlar var. Çay ağacı yağı, okaliptus yağı, fesleğen bitkisi, kekik yağı, lavanta yağı. Bunların sinek savar özelliği olduğu biliniyor. Bunları bedenlerine belirli oranda seyrelterek sürebilirler. Eczanelerde satılan sinek kovucu spreyler var. Onlardan kullanabilirler. Buna karşın sivrisinek ısırdıysa ve yara meydana geldiyse kaşıntı giderici losyonlar, haplar, yaraları bir an evvel güzelleşmesini sağlayan kortizon ve antibiyotik karışımı merhemler de rahatlıkla kullanılabilir.”
Kutlubay, sivrisinek ısırıklarından sonra bedende yaygın döküntü, kızarıklık oluşması yahut yaraların genişlemeye başlayarak sulanması halinde kesinlikle dermatoloğa gidilmesini tavsiye etti.
Sivrisinekler ortaya çıkmadan uğraşın başlaması gerektiğini vurgulayan Kutlubay, “Su birikintileri, göller, dere kenarlarının sivrisinekler larva devrindeyken ilaçlanması lazım. Zira bir defa üredikten sonra siz ne kadar ilaçlasanız da başa çıkılamayabiliyor. Bazen mevcut ilaçlara karşı sivrisineklerde direnç gelişebiliyor. O açıdan kesinlikle mevcut ilacı değiştirip farklı kümeden yeni seçenekli ilaçlar kullanmakta yarar var.” değerlendirmesini yaptı.
ÜREME KAYNAKLARI İNSAN ELİ İLE OLUŞTURUYOR
Öte yandan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) grupları, Arnavutköy Sazlıdere’de sivrisineklere karşı ilaçlama yaptı.
Çalışmaları takip eden İBB Sağlık Daire Başkanı Önder Yüksel Eryiğit, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, sivrisinek ve vektörlerle çabanın kültürel, biyolojik, fizikî ve kimyasal alanda yürütüldüğünü anlattı.
Eryiğit, sivrisineklerle ilgili “İstanbul’da bizim sistemimizde kayıtlı, 210 bin üreme kaynağımız vardır. Bu kaynakların maalesef yüzde 86’sı da insan eliyle üremektedir.” dedi.
Bir gazetecinin “en çok hangi ilçelerde sivrisineklerin ağır olduğu” istikametindeki sorusu üzerine Eryiğit, şunları kaydetti:
“Beykoz, Sarıyer, Silivri, Çatalca üzere kırsalı daha çok olan ilçelerimizdeki sorun daha fazla. Sivrisineklerin üreme alanı dingin sulardır çoklukla. Aedes tipi saldırgan sineklerdeki üreme kabiliyeti başka klasik sivrisineklerden farklıdır. Örneğin ağaç kavukları dediğimiz ağaçların nemli gövdelerindeki alanlar vardır. Oralarda bile üreme kabiliyeti vardır. Hasebiyle yağıştan sonra toprağın nemli olması bile saldırgan çeşitler yani aedes çeşitleri için üreme alanlarıdır. O sebeple bu ilçelerde maalesef bu yoğunluklar fazla. Zati bizim de gayretimiz o ilçelere yönelik.”
Site ve yazlıklardaki süs havuzları üzere alanlarda yaşanan sivrisinek meseleleriyle ilgili soru üzerine de Eryiğit, şu sözleri kullandı:
“Tatil bölgelerindeki sivrisinek, bizim en çok problem yaşadığımız durumlardan birisidir. Bilhassa Adalar’da, tatil bölgelerinde yazlık olarak kullanılan yerlerde süs havuzları ya da çocuğun bırakılmış bir oyuncağında su birikmiş ya da saksının altında su aparatı unutulmuş, orada su kalmış. Buralara müdahale etmek istediğimizde kapı kilitli. Kapıyı açamıyoruz. Kapıyı açamadığımız vakit da o anda çabayı gereğince yapamıyoruz. Münasebetiyle insanlarımızın bu mevzuyla ilgili ve hassas olmalarını istiyoruz. Yeni kaynak üretimini önemsiyoruz. Olmaması ismine kendilerini bilgilendirmek, bilinçlendirmek istiyoruz fakat bizim yaptığımız gayrette de alanlara girebilme noktasında biraz daha bize yardımcı olmalarını, kolaylaştırmalarını öneriyoruz.”